Вербалисти интервју: Елена Ристеска - Ucenjeto jazik vo Italija se pretvori vo ljubov na mojot zivot

Кратка историја за потеклото на англискиот јазик

Од каде потекнува англискиот јазик кој се зборува денес? За да го одговориме ова прашање, потребно е да се навратиме многу години наназад и да ја погледнеме историјата на јазиците кои се зборувале на британските острови. Ајде хронолошки да ја погледнеме историјата на овој веќе интернационален јазик.

 

600 година пр. н.е. - Келти

Првите јазици за кои се знае дека постоеле на британските острови биле келтските, како што се велшкиот и шкотскиот. Луѓето се населиле на овие простори 600 години пред Новата ера, што значи пред повеќе од 2500 години.

Англискиот јазик денес, сеуште има некои позајмени зборови од келтскиот како што се: corgi = “little dog”, whisky = “water of life”.

55 година пр. н.е. - Римјани

Во 55тата година пред Новата ера имало инвазија од римјаните, кои зборувале латински. Тие им дале латински имиња на местата, а некои од тие имиња останале да се употребуваат и ден денес.

На пример било кое место кое го содржи зборот “chester” потекнува од римското име за тоа место. Поконкретно, овој збор означува камп, “camp”. 

450 година од н.е. - Англо-саксонци 

Првите луѓе кои го зборувале јазикот кој со време постанал англиски, ја освоиле Англија околу 450тата година. Овие луѓе биле познати како англо-саксонци и нивниот јазик англо-саксонски или стар англиски. Многу зборови од овој период, сеуште се употребуваат во англискиот јазик, како што се: cow, house, bread, sword.

800 година од н.е. – Викинзи

Околу 800тата година од нашата ера, викинзите започнале да ја освојуваат Англија. Викинзите дошле од земји како што се Данска и Норвешка и зборувале на јазик кој подоцна се развил во денешниот норвешки и дански јазик.

Јазикот кој викинзите го зборувале, оставил многу зборови кои денес се употребуваат, а некои од нив се: you, husband, law, anger и др. Некои од местата и ден денес се нарекуваат исто како порано: Tenby, Grimsby, каде што “by” значело село.

1066 година од н.е – Нормандијци

Во 1066 година, нормандијците ја окупирале Англија, доаѓајки од Нормандија во Франција. Тие зборувале на рана верзија на францускиот јазик и овој јазик постанал јазик со висок статус во Англија. Нормандијците заедно со нивниот јазик донеле и збороби кои денес се употребуваат: catch, wage, reward.

1400 година од н.е. – Средно-англиски

Конечно немало повеќе освојувања во Англија и конечно англискиот јазик почнал да преовладува над францускиот. Јазикот кој што бил зборуван околу овој период е познат под името средно-англиски. Голем број книги биле напишани на овој јазик, а најпознатата е книгата со приказни под име “The Canterbury Tales” од Geoffrey Chaucer.

1476 година од н.е. – Периодот на машината за печатење

Уште од 9тиот век започнале да се пишуваат книги на англиски јазик, но дури со појавувањето на првата печатарска машина, претставена од Thomas Caxton во 1476 година, се зголемило објавувањето на книги на овој јазик. Со печатењето дошло до зголемување на интересот за стандардизирање на начинот на пишување на англиски јазик.

1525 година од н.е. – Англиската библија

Во 1525 година бил преведен Новиот Завет на Библијата од страната на William Tyndale. Ова било навистина значаен чекор и ова значело дека луѓето кои само знаат англиски, ќе можат сами да ја читаат Библијата. На црквата не и се допаднало ова и затоа првите верзии на Бибилијата биле испечатени на друго место и прокриумчарени во Англија. 

16ти век – Инвазија на зборови

Англија повеќе не била напаѓана од непријателски воени сили повеќе, но овој период сеуште имало употреба на туѓи зборови. Во 16тиот век постоело голем интерес за учење и како што луѓето читале книги напишани на латински и грчки јазик, почнале да позајмуваат и употребуваат зборови од овие јазици. Било малку чудно поради фактот што латинскиот јазик бил и сеуште е мртов јазик и никој не го употребувал во секојдневното општење.

Некои од зборовите кои започнале да се употребуваат во овој период и биле позајмени од францускиот јазик се: beef, mutton, pork. Холанѓаните биле морепловци и англичаните ги позајмиле следниве зборови од нив: cruise, yacht. 

Крајот на 16ти век – Модерен англиски

Сигурно не сте знаеле дека Шекспир (1564-1616) ги пишувал своите дела на модерен англиски. Многу од зборовите во англискиот јазик за прв пат се сретнати во неговите драми. Возможно е тој да измислил некои од тие зборови или едноставно ги запишал зборовите кои веќе биле употребувани во говорниот англиски.  

Англискиот јазик сега

Англискиот јазик постанал како резултат на многу настани и под влијание на многу различни јазици. Еден од луѓето кои играат улога во обликувањето на англискиот јазик си токму ти.

За многу јазици, англискиот јазик сега претставува кул јазик од кои се позајмуваат зборови. На пример французите го користат le weekend, зборот business се користи во италијанскиот, швеѓаните го користат airbag, а холанѓаните goal.

Извор: http://www.childrensuniversity.manchester.ac.uk/interactives/literacy/wordclasses/timeline.asp 

Есперанто, познатиот интернационален јазик

Есперанто е интернационален вештачки создаден јазик од страна на Д-р Лудвиг Лазарус Заменхоф (Dr. Ludwig Lazarus Zamenhof) (1859-1917) од Полска, кој бил офтамолог и се нарекувал себеси под псевдонимот „Докторо Есперанто“. Оригинално есперанто јазикот тој го нарекол „La Internacia Lingvo“ со значење „Интернационален јазик“, но наскоро подоцна постанал познат под името „Есперанто“, што значи „надежен“.

Заменхоф уште од неговото детство живеел во мултиетничко општество создадено од полјаци, руси, евреи, литванци и германци и верувал дека проблемите и несогласувањата меѓу овие групи, потекнуваат токму од јазичните разлики. Па така, тој решил да креира интернационален јазик кој би се користел како неутрален и би можел да ги оттргне јазичните бариери.
 

Есперанто азбука

Корените на јазикот Есперанто се базирани на латинскиот јазик, иако одреден дел од зборовниот фонд е земен од модерните романски јазици и од англискиот, германскиот, полскиот и рускиот. Есперанто јазикот си има своја азбука, а формирањето на зборовите се врши со додавање на различни наставки на коренот на зборот, со што се добиваат различни зборови со различно значење. 

Формирање на есперанто

Денес есперанто е еден од најкористените интернационални помошни јазици и особено е популарен во источна Европа и Кина. Постои богата есперанто литература која вклучува книги, списанија и поезија. Некои од оригиналните дела се напишани токму на овој јазик, а многу други се преведени од други јазици. Постојат и песни на овој јазик како и неколку радио станици кои објавуваат содржина токму на овој јазик. 

Еден од првите писатели кои започнал да твори токму на овој јазик е Д-р Хенри Валиен (Dr. Henri Vallienne), французин, кој напишал две новели на есперанто, едната во 1907 година под наслов „Kastelo de Prelongo“ („Замокот Прелонг") и во 1908 година „C^u Li?“ ("Тој?"). 

Постојат приближно 1.000 луѓе на кои есперанто им е мајчин јазик, околу 10.000 луѓе зборуваат течно на овој јазик, активно го користат 100.000, 1 000.000 луѓе разбираат поголем дел од јазикот и околу 10.000.000 го имаат изучувано во одреден период од животот.

Уште неколку битни факти и информации за овој јазик можете да погледнете на следново видео:

Извор: http://en.wikipedia.org/wiki/Esperanto